شهر بغداد به عنوان پایتخت کشور عراق از مهمترین مناطق دیدنی عراق به شمار می‌رود و بازدید از آن به دلیل سبک‌های معماری خاص مربوط به دوره‌های تاریخی مهم در آن به چشم می‌خورد بسیار جالب خواهد بود. قصر عباسی بغداد آخرین کاخ باقی مانده از سلسله ی عباسی که مشرف به رودخانه ی دجله در مرکز شهر است. این قصر که در شهر بغداد واقع شده است یکی از دیدنی های تاریخی مهم محسوب می شود.
موزه ملی عراق (المتحف العراقی) موزه‌ای است با گنجینه ای از تمدن بین النهرین ، که در بغداد قرار دارد. این موزه در جریان اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ مورد دستبرد دزدان عتیقه قرار گرفت. موزه ملی عراق پس از سالها تعطیلی به دلیل جنگ ، در فوریه ۲۰۱۵ با حضور نخست وزیر عراق حیدر العبادی بازگشایی شد.
مسجد الرحمن بغداد یکی از جاذبه های اصلی این شهر است. بغداد به داشتن بناهایی با معماری های زیبا معروف است که این مسجد یکی از مهم ترین این بناها است. همچنین مقبره ها ، مناره ها و مساجد زیاد دیگری نیز در شهر وجود دارد. مسافرانی که برای تعطیلات به این شهر آمده اند باید دیدن این مسجد زیبا را در اولویت قرار دهند.
نجف از شهرهایی کشور عراق است که آرامگاه علی بن ابی‌طالب نخستین امام شیعیان در این شهر واقع شده است. این شهر مرکز استان نجف است و از مقدسترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی شیعیان در عراق به‌شمار می‌رود. نجف همواره محل تردد و اقامت زائران و نیز مشتاقان علوم دینی است که این عامل در رونق تجارت آن تأثیری بسزا دارد. این شهر مدت زیادی در مسیر کاروان‌هایی قرار داشته که برای انجام مناسک حج از راه خشکی عازم مکه و مدینه بودند. این ویژگی نیز در ارتباط نجف با شهرها و مراکز تأثیر زیادی داشته است.
حرم امام علی بن‌ابی‌طالب (ع) ، در شهر نجف عراق قرار دارد. این مسجد در نزدیکی گورستان وادی السلام که به بزرگترین گورستان دنیا مشهور است قرار دارد. سالانه گردشگران بسیار زیادی به خصوص از ایران برای زیارت مولای متقیان به نجف سفر می کنند.
قبرستان وادی السلام در قسمت شمالی حرم امیرالمومنین قرار دارد و با بیش از ۵ میلیون قبر ، بزرگترین قبرستان دنیا محسوب میشود. شهرت این قبرستان به‌دلیل وجود روایاتی است که این قبرستان را محل رجعت تعدادی از پیامبران و امامان مومنین در روز رجعت می‌دانند. در روایات آمده که ارواح مومنین در این قبرستان گرد هم می‌آیند و یک فرشته روح مومن را بعد از مرگ به قبرستان وادی السلام می‌آورد و هرکس در این قبرستان دفن شود ، عذاب قبر از او برداشته میشود.
برج نمرود برجی از آجر است و دارای سرداب و زیرزمین است که بالاتر از آبادی ذی الکفل و در کنار شط ، قرار دارد. گفته میشود حضرت ابراهیم علیه السلام را از این محل به آتش انداخته‌اند. این برج و تپه از آثار شهر باستانى بابل است و با وجود تخریب و فرسودگى هم چنان استوار مانده است.
کربلا سالانه 30 میلیون زائر را به خود می‌پذیرد. کربلا برای مسلمانان شیعه به دلیل وجود بین الحرمین و حرم مطهر امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) مکانی مقدس است ، زیرا سالار شهیدان و خاندانش در سال 680 میلادی در نبرد کربلا در ناعادلانه‌ترین شکل خود ، آزادمردانه جان دادند. همچنین گفته میشود جبرئیل ، کربلا را به عنوان یكی از مقدسترین مکان‌های روی زمین معرفی کرده است. به این ترتیب ، هر سال این شهر شاهد ورود هزاران مُرید امام سوم شیعیان برای برگزاری روز تاسوعا و عاشورا حسینی است.
بین الحرمین به صحنی گفته میشود که بین حرم زیبای امام حسین (علیه السلام) و مرقد پاک حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام) واقع شده است. این صحن محل بسیاری مراسم های مذهبی و دعاست. به خصوص در ایام عاشورا و تاسوعا می توان شاهد مراسمات باشکوهی در این صحن بود.
حرم مطهر امام حسین علیه السلام یکی از مقدس ترین مکان ها برای شیعیان است. در این حرم ، امام حسین (ع) نوه ی حضرت محمد (ص) به خاک سپرده شده است. در سال ۶۵ یا ۶۶ هجری به دستور حاکم آن زمان عراق مختار ثقفی(ره) اولین بنا به صورت یک مسجد آجری بر روی مرقد مطهر حضرت امام حسین ساخته شد و همچنین روستایی در آن منطقه بنا گردید که این هسته شکل گیری شهر کربلا شد.
بارگاه مقدس حضرت عباس در نزدیکی حرم مطهر امام حسین (ع) و در فاصله 378 متری از ان قرار دارد و فاصله‌ی این دو حرم را بین الحرمین نامیده‌اند. ایشان که از فرزندان ام البنین و حضرت علی (ع) بودند ، از وفاداران و سرداران سپاه حسین (ع) هم بودند که زودتر از برادر خود جام شیرین شهادت را سر کشیدند. طبق روایت‌ها پیکر مقدس او را در جایی که جان باخت ، دفن کرده‌اند.
مرقد حر بن یزید ریاحی یکی از جاهای دیدنی کربلا محسوب میشود که در ۹ کیلومتری شهر کربلا در نزدیک منطقه‌ای به نام کمالیه واقع شده است. حر بن یزید از یاران امام حسین(ع) ، در روز عاشورا در مواجهه با سپاهیان عبیدالله بن زیاد به شهادت رسید. علت اینکه جنازه حر را به خارج از میدان معرکه منتقل کردند ، این بود که قبیله او یعنی بنی‌تمیم ، جنازه او را برداشته و به مکان فعلی آورده و به خاک سپردند. مرقد به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شد. مساحت مرقد حر حدود ۵۸۰ متر مربع است. ضریحی که صندوقی مشبک از جنس نقره ساخته شده ، در وسط این عمارت واقع است.
نهر علقمه یکی از شاخه‌های منشعب شده از رود فرات است که آب را به کربلا و سرزمین‌های اطراف آن می‌برد. پدر بزرگ ابن علقمی (آخرین وزیر عباسیان) از خاندان بنی اسد که در شهر نیل کشور عراق بود ، در کنار رود فرات نهری را حفر کرد و نام آن را علقمه نامید. علقم در زبان فارسی به تلخی معنی میشود. روایت شده است که در روز تاسوعا زمانی که حضرت عباس برای آوردن آب به کنار این نهر رفته بود ، در مقابله با لشکر عمر بن سعد به شهادت رسید. البته امروزه جایگاه آن نهر در شهر کربلا به طور دقیق مشخص نیست ، چرا که با تخریب‌ها در حملات مختلف و ساخت و سازهای بعد از آن نمی‌توان معین کرد ، جایگاهی که حضرت عباس برای آوردن آب رفته بود ، کجاست.
آرامگاه امیرکبیر در نزدیکی حرم امام حسین (ع) در کربلای عراق قرار دارد. میرزا تقی خان فراهانی ملقب به امیرکبیر ، صدراعظم معروف ناصرالدین شاه در دوره قاجار بود. وی در زمان صدارت خود اصلاحات و کارهای بزرگ و ارزشمندی برای ایران کرد که مدرسه‌ی دارالفنون ، نخستین دانشگاه مدرن در ایران و روزنامه‌ی وقایع اتفاقیه نمونه‌‌هایی از آن‌ها هستند. امیرکبیر ابتدا در کاشان و در مشهد اردهال دفن شد؛ اما مدتی بعد به درخواست همسرش جسد وی را به کربلا انتقال دادند.
قصر الاماره که امروزه خرابه هایی از آن به جا مانده ، محل شهادت مسلم ابن عقیل و نمایش سر شهدای کربلا در مقابل ابن زیاد است. در همین قصر بود که حضرت زینب (س) علیه بنی امیه سخنرانی فرمودند و البته در نهایت هم ، سر قاتلان حسین در قصر الاماره مقابل مختار قرار گرفت تا شاید کمی انتقام خون شهیدان کربلا گرفته شده باشد.
سامرا شهری در میانه عراق ، در استان صلاح‌الدین؛ در کرانهٔ دجله و ۱۲۵ کیلومتری شمال بغداد است. در سال ۸۳۶م به دستور خلیفهٔ عباسی معتصم بالله بنیان نهاده شد تا به‌جای بغداد پایتخت شود. سامرا بین مسلمانان شیعه اهمیت مذهبی دارد. این شهر یکی از شهرهای مذهبی عراق به‌شمار می‌رود ، آرامگاه دو تن از امامان شیعه حسن عسکری و علی نقی در آنجا قرار دارد. علاوه بر اینکه آرامگاه دو تن از امامان شیعه آنجاست ، شیعیان معتقدند که مهدی موعود نیز در این شهر زاده شده است.
از جاذبه های سامرا حرم و ضریحی است که مرقد پدر امام زمان ، امام حسن عسکری (ع) ، پردبزرگ ایشان ، مادر ایشان و عمه شان (نرجس خاتون و آمنه خاتون) قرار دارد. در طبقه زیرین سرداب امام زمان واقع شده است. قسمتی از سرداب با دربی جدا شده است که غیبت امام زمان از آن مکان شروع شده است.
این مسجد در قرن نهم و در سال ۸۵۱ به دستور خلیفه عباسی متوکل ساخته شد ، شاید هم به همین خاطر است که این روزها به ” جامع المتوکل ” شهرت دارد. مسجد جامع سامرا در آن زمان بزرگترین مسجد در جهان بود و مناره آن که ” ملویه ” نام دارد ، به صورت مخروطی و مارپیچی با سطح شیب داری به ارتفاع ۵۲ متر ساخته شد. خلیفه عباسی متوکل به معماری و شهرسازی اهمیت زیادی میداد و همین باعث شد تا شهر سامرا این روزها دارای بناهای تاریخی از این دست باشد.
کاظمین یا کاظمیه یکی از محله‌های شمالی شهر بغداد در بخش غربی رود دجله است. مسجد و آرامگاه امام هفتم شیعیان موسی کاظم و امام نهم محمد تقی در این محله قرار دارد و سبب نامگذاری این منطقه به کاظمیه همین است.
این حرم مقدس که دارای دو گنبد طلایی و گلدسته های طلایی برای امامین موسی ابن جعفر (ع) و امام جواد (ع) ، پدر و پسر امام رضا هستند در شهر کاظمین قرار دارد. درون این حرم هم علمایی چون شیخ مفید و شیخ کلینی و خواجه نصیر طوسی و سلمان فارسی و ابن قولویه قمی آرمیده اند. حرم این دو امام مظلوم بارها مورد صدمه از جانب وهابیون قرار گرفت.
این پیاده راه در شهر کاظمین است و به حرم موسی ابن جعفر و امام جواد منتهی میشود که در ابتدای ورود تفتیش میشوید. سرتاسر این پیاده راه پر از دستفروش و طلافروشی و میوه فروشی و رستوران است.
خواجه نصرالدین طوسی یکی از سرشناس ترین شخصیت‌های تاریخ جریان‌های فکری اسلامی است. علوم دینی و عقلی را زیر نظر پدرش و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی‌اش آموخت. تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته آوازه یافت. خواجه نصیرالدین توسی در ۱۸ ذی الحجه ۶۷۲ هجری قمری وفات یافت ، و در کاظمین دفن گردید.
سلیمانیه یکی از شهرهای پرطرفدار و آرام عراق است. این شهر در کنار کوه‌های ناهموار شمال عراق واقع شده است و در مقایسه با بسیاری از شهرهای دیگر این کشور دارای آب و هوایی خنک است. این شهر همچنین دارای چندین بازار بزرگ و پر رونق است و شهرت آن به دلیل داشتن غذاهای خوشمزه محلی می‌باشد. سلیمانیه مرکز فرهنگی کردهای عراق است و نسبت به دیگر شهرهای این کشور از نظر سطح زندگی و شرایط مناسب برای گردشگران در وضعیت مناسب‌تری است.
اَربیل یکی از شهرهای کردستان عراق و مرکز استان اربیل و همچنین مرکز کردستان عراق می‌باشد. قدمت شهرنشینی در این شهر به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای مسکونی دنیاست. اربیل شهری بسیار باستانی است که در زمان آرامی‌ها بنیان گذاشته شد. منطقهٔ اربیل در طی سده‌ها بخشی از ایران هخامنشی را تشکیل میداد و مدتی نیز به دست نیروهای اسکندر مقدونی افتاد. پس از آن اشکانیان و ساسانیان و ترک‌های عثمانی طی سده‌های پیاپی بر آن فرمانروایی کردند و ارگ اربیل نیز به دست کردها بنا شد.
ارگ اربیل یا قلعه هاولر تل یا ماهوریست که مرکز تاریخی شهر اربیل عراق محسوب میشود ، به عنوان قدیمی‌ترین شهر مسکونی دنیا شناخته شده است. اولین شواهد سکونت در این شهر به قرن پنجم قبل از میلاد و شاید قبل تر از آن برمیگردد. ساختمان‌های بالای این تل که از منطقه هموار اطراف خود ، ۲۵ تا ۳۵ متر بالاتر است ، در امتداد منطقه ای بیضی شکل ۴۳۰ در ۳۴۰ متری که حدود ۱۰۲ هزار متر مربع را اشغال کرده است ، قرار دارد. تنها بنای مذهبی این ارگ که امروزه همچنان پا بر جاست ، مسجد ملا افندی است.
بعد از مسجد آبی استانبول ، این مسجد بزرگترین مسجدی بود که توسط تاجر ثروتمند ، جلیل خیاط در اربیل بنا شد. مسجدی با سنگ های رنگارنگ و مناره های بلند و زیبا که از ارگ اربیل هم کاملا واضح و مشخص است. این مسجد هنگام نماز گنجایش ۲۰۰۰ نفر را دارد.
بسیاری افراد نام بصره را شنیده‌اند ، زیرا این مکان یکی از محوری‌ترین مناطق در طول جنگ عراق بود. این شهر با اینکه لطمه‌های شدیدی از جنگ دیده است ، ولی هنوز هم یکی از جذاب‌ترین مقاصد سفر در تمام عراق است. بصره در کنار رودخانه شط العرب (اروند رود) واقع شده و پوشیده از جنگل‌های نخل است. مسافران و گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند ، می‌توانند دورتادور رودخانه قدم بزنند و از وزش نسیم خنک لذت ببرند. بصره همچنین محلی است که در آن می‌توان برخی از مشهورترین آرامگاه‌های ائمه اول شیعه را زیارت کرد.
نام بابل تصاویری از امپراطوری‌های باستانی ، باغ‌های معلق و نبردهای حماسی بین اسکندر بزرگ و پادشاهان پارسی را به تصویر کشیده است. مرمت و نگهداری از این مکان با اینکه به درستی انجام نگرفته است ، اما هنوز هم می‌توان در اینجا برخی از قلعه‌های باشکوه و همچنین بقایای گسترده حمرا را مشاهده کرد. وقتی بابل را کاوش می‌کنید ، باید بدانید که شما بر روی پله‌های امپراطوران بزرگ این بخش از جهان قدم می‌گذارید و تندیس‌های نمادین شیرهای بالدار را می‌بینید و چنین تصور می‌کنید که چگونه باغ‌های معلق بابل ساخته شده‌اند.
در اواسط قرن چهارم قبل از میلاد ، تیسفون یک شهرک کوچک ایرانی در سواحل رودخانه دشت دجله بود. در قرن اول میلادی این شهر پایتخت اشکانیان شد و شهر سلوکیه را نیز در برگرفت. تیسفون تا قرن 7 میلادی به یکی از بزرگترین شهرهای منطقه تبدیل شد و در این زمان بود که طاق تیسفون ساخته شد. این گنبد ساسانیان که به عنوان «طاق کسرا» نیز شناخته میشود ، یکی از بزرگترین قوس‌های جهان و یکی از مهمترین اماکن باستانی در خاورمیانه است.
طاق کسری ایوان کسری ، ایوان خسرو یا ایوان مدائن ، تمام نام‌هایی است که بزرگترین اثر معماری عصر ساسانی را با آن می‌شناسند. طاق کسری در تیسفون ، عراق امروزی قرار دارد و عرضی برابر با ۲۵ متر دارد. ایوان کسری پس از پل گاومیشان ، عریض‌ترین طاق معماری باستان ایران است. این کاخ زیبا و باشکوه در ۳۷ کیلومتری جنوب بغداد ، در ساحل شرقی رود دجله قرار دارد. طاق کسری بعد از تقسیمات و جنگ‌های پی‌درپی ، در خاک عراق جا خوش کرد و متأسفانه بی‌توجهی به این بنای باشکوه باعث تخریب و آسیب آن شده است.